Μπεκάτσα, η βασίλισσα του δάσους

Η μπεκάτσα είναι κυρίως μεταναστευτικό πουλί: Έχουν παρατηρηθεί ενδημικές μπεκάτσες σε Δυτικές παραθαλάσσιες χώρες όπως Ιρλανδία, Βρετανία, Γαλλία.

Η αποδημία ξεκινάει συνήθως τέλη Σεπτέμβρη ή αρχές Οκτώβρη, στη Ρωσία έχει παρατηρηθεί και από μέσα Σεπτέμβρη. Το κρύο επηρεάζει πολύ τη μετακίνηση και η ανάγκη για τροφή, η επιστροφή της αρχίζει από μέσα Μαρτίου μέχρι αρχές Μαΐου.

Το είδος δείχνει μεγάλη φιλοπατρία. Εκτιμάται ότι το 37% των μπεκατσών της Αγγλίας έρχεται από τη Ρωσία, το 25% από Φιλανδία, το 14% εσωτερική μετακίνηση στην Αγγλία κυρίως βόρεια Αγγλία, το 12% από Σουηδία και 10% από Νορβηγία και Δανία. Ο κύριος όγκος των θηρευμένων μπεκατσών στην Αγγλία είναι γεννημένες εκτός Αγγλίας.  

Η μετανάστευση των θηραμάτων από τους τόπους φωλεωποίησης στους τόπους διαχείμασης είναι ένα πολύπλοκο φαινόμενο που αποσκοπεί κυρίως στην ανεύρεση και επιλογή κατάλληλων περιοχών τέτοιων ώστε να προσφέρουν στο θήραμα τις κατάλληλες συνθήκες για την επιβίωσή του.

Ο Νοέμβριος είναι μήνας καθαρά ο μήνας μεταναστεύσεων των αποδημητικών πουλιών. Όλοι μαςπεριμένουμε ταπρώτα περάσματα της φάσσας, της τσίχλας,μερικών παπιών και παρυδάτιων αλλά και της μπεκάτσας. Στο τελευταίο θήραμα, στο άκουσμά του και μόνο, οι κυνηγοί αισθάνονται έντονες συγκινήσεις και εστιάζουν το κυνηγετικό τους ενδιαφέρον. Κατά την αποδημία της μετακινείται από τα βόρεια και κεντρική Ευρώπη, τη Σιβηρία που είναι οι σημαντικότεροι τόποι φωλεοποίησής της και αναπαραγωγής της, στους τόπους διαχείμασης όπως η Ισπανία, η Ιταλία, η Ελλάδα και η Βόρεια Αφρική.

Η μπεκάτσα στη χώρα μας έρχεται από τα τέλη Οκτωβρίου έως τα μέσα Νοεμβρίου. Βέβαια υπάρχουν και μεμονωμένες περιπτώσεις, όπου μπεκάτσες έχουν εμφανιστεί και στις αρχές Οκτωβρίου. Η άφιξή της στον Ελλαδικό χώρο εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν στις βόρειες χώρες, ενώ για την παραμονή της στη χώρα κατά το πέρασμά της σπουδαίο ρόλο παίζουν οι πρόωρες βροχοπτώσεις που σημειώνονται στη χώρα μας.

Όλα τα θηράματα όμως δεν έχουν την ίδια αντοχή στις θερμικές διακυμάνσεις και είναι φυσικό οι ισχυρές αυξομειώσεις της θερμοκρασίας και οι απότομες μεταβολές των καιρικών συνθηκών να επηρεάζουν κατά διαφορετικό τρόπο τη μετανάστευση τους. Οι πρώιμοι παγετοί που σημειώνονται στις βόρειες χώρες της Ευρώπης αναγκάζουν τις μπεκάτσες να μετακινηθούν σε νοτιότερες περιοχές νωρίτερα απ' ότι συνήθως . Έτσι ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν στις βόρειες περιοχές αναπαραγωγής, ξεκινούν και οι αποδημίες τους.

Η μπεκάτσα ταξιδεύει πάντα βράδυ και σε μικρές ομάδες που δεν ξεπερνούν τα πέντε ή έξι πουλιά. Η μέγιστη απόσταση που μπορεί να πετάξει τη βραδιά είναι 300 χλμ. το πολύ. Σημαντικό ρόλο στην αποδημία της μπεκάτσας παίζουν οι κατευθύνσεις και οι εντάσεις των ανέμων που επικρατούν στην περιοχή απ' όπου θα ξεκινήσουν το ταξίδι τους, καθώς και σε όλη τη διάρκεια του ταξιδιού τους. Συνήθως τα αποδημητικά πουλιά στις φθινοπωρινές αποδημίες τους ταξιδεύουν με βόρειους κυρίως ανέμους. Η μπεκάτσα ταξιδεύει με ξάστερο ουρανό και κυρίως με βορειοανατολικούς, βορειοδυτικούς ή ακόμη και δυτικούς ανέμους ασθενών κυρίως εντάσεων χωρίς ρεύματα κρύου μόνο και μόνο για να την βοηθάει στο ταξίδι τους. Εάν η ένταση του ανέμου είναι χαμηλή και έχει νότιες διευθύνσεις τα ταξίδια της βελουδομάτας είναι ελάχιστα, ενώ σε περίπτωση πολύ μεγάλων εντάσεων συνήθως δεν έχουμε μετακινήσεις. Στην περίπτωση όμως που αποφασίζουν να πετάξουν, πετούνε σε χαμηλό ύψος για να αποφύγουν τη μεγάλη σφοδρότητα του ανέμου. Σε σπάνιες περιπτώσεις, συναντάμε μπεκάτσες όταν οι άνεμοι πνέουν από νότιες διευθύνσεις. Δεν πρέπει να ξεγελαστούμε όμως, διότι μερικά χιλιόμετρα πιο πέρα οι διευθύνσεις του αέρα μπορεί να είναι οι ιδανικότεροι για τις μετακινήσεις της.

Με το ψιλόβροχο μπορεί να ταξιδεύει αλλά η αποδημία της σταματά όσο η ένταση της βροχής γίνεται μεγαλύτερη. Εκεί που διαχειμάζουν οι μπεκάτσες οποιαδήποτε καιρική μεταβολή και αν συμβεί, από ελάχιστο κρύο μέχρι μεγάλη παγωνιά έχει σαν συνέπεια μόνο τοπικές μετακινήσεις της από μια περιοχή σε μια άλλη πιο κοντινή.

Εκτός όμως από τις καιρικές συνθήκες και την διεύθυνση των ανέμων που επηρεάζουν την μετανάστευση της μπεκάτσας, σπουδαίο ρόλο παίζουν και οι επιδράσεις της σελήνης. Από έρευνες που έχουν γίνει σε ευρωπαϊκά ινστιτούτα θηραματολογίας -κυρίως της Γαλλίας- όπου μελετούν τις αποδημίες των μεταναστευτικών πουλιών, από την παρακολούθηση δακτυλιωμένων μπεκατσών καθώς και από παρατηρήσεις κυνηγών, έχει βγει το συμπέρασμα ότι το χρονικό διάστημα γύρω από την πανσέληνο και το καινούργιο φεγγάρι ευνοούν την αποδημία της μπεκάτσας. Κάποιοι βέβαια θέλουν να προσδιορίσουν ακριβώς πόσες μέρες πριν και πόσες μετά από την πανσέληνο γίνονται οι μετακινήσεις, χωρίς όμως να ισχύει και σίγουρα κάτι τέτοιο. Οι μεταβολές του καιρού πάντως, που συνήθως γίνονται την πανσέληνο και το καινούργιο φεγγάρι, κάνουν κάποιους να πιστεύουν πως οι φάσεις της σελήνης είναι κείνες που επηρεάζουν την αποδημία, χωρίς ν' αναλογιστούν ότι η σελήνη είναι καμιά φορά η αιτία αλλαγής του καιρού και ότι η αποδημία είναι το αποτέλεσμα αυτής τ' καιρικής μεταβολής.

Για να μεταναστεύσουν οι μπεκάτσες δεν συγκεντρώνονται όλες μαζί. Η κάθε μία είναι από μόνη της έτοιμη ν' αποδημήσει σύμφωνα με το ένστικτό της. Η μπεκάτσα οδηγός -που είναι πάντα πιο παλιό πουλί- ξεκινάει πρώτη και οι υπόλοιπες, που είναι έτοιμες να ταξιδέψουν παρακολουθούν το πέρασμα του οδηγού και ξεκινούν να ταξιδεύουν μαζί της. Έτσι μαζεύονται 5-6 πουλιά μαζί και συνεχίζουν το ταξίδι τους. Σε περίπτωση που σκοτωθεί ο οδηγός, τότε κάποιο άλλο "έξυπνο" πουλί τίθεται επικεφαλής της πτήσης. Οι "πρώιμες" μπεκάτσες, όπως συνηθίζουν να αποκαλούν οι κυνηγοί τις πρώτες φθινοπωρινές μπεκάτσες, τις συναντάμε κυρίως βορινές δασωμένες πλαγιές και σχετικά με γάλα υψόμετρα. Τις συναντάμε σχεδόν παντού, κυρίως όταν έχουν προηγηθεί έντονες βροχοπτώσεις, ενώ σε περιόδους ξηρασίας θα τη βρούμε σε υγρά βαλτώδη σημεία.

Πηγή: www.angelfire.com