Για εννέα ημέρες, αρχής γενομένης της χθεσινής, η Εικόνα της Παναγίας θα παραμείνει στο Μετόχι της Μονής Βουλκάνου στη Μεσσήνη, στο ναό της Ζωοδόχου Πηγής. Μέχρι να επιστρέψει στην Ιθώμη, χιλιάδες πιστοί, από τη Μεσσηνία και ολόκληρη τη χώρα, θα την προσκυνήσουν. Εκατοντάδες την ακολούθησαν στην κάθοδό της, τη «μαραθώνια» λιτανεία των 20 χιλιομέτρων , έθιμο μοναδικό στην Ελλάδα. Στο χώρο γύρω από το μετόχι, εκατοντάδες «παράγκες» με εμπορεύματα έχουν στηθεί. Η οικονομική κρίση έχει αλλάξει τα δεδομένα. Οι πολίτες που άλλοτε συνέρρεαν στην εμπορο- και ζωοπανήγυρη για να κάνουν τις ετήσιες αγορές τους, είναι πλέον «σφιχτοί». Οι εποχές έχουν αλλάξει. Το πανηγύρι της Μεσσήνης, κάποτε κορυφαίο εμπορικό γεγονός, δεν έχει τον ίδιο αντίκτυπο σήμερα, στην εποχή της κατανάλωσης και των σούπερ μάρκετ. Με σχεδόν δύο αιώνες ανελλιπούς παρουσίας στα τοπικά δρώμενα, εξακολουθεί, ωστόσο, να διατηρεί αναλλοίωτα κάποια στοιχεία από το παρελθόν. Για όσα έχουν αλλάξει, αλλά και για εκείνα που παραμένουν ίδια, μιλήσαμε με τους εμπόρους, με επισκέπτες και πιστούς.Το παζάρι «αναβιώνει» τον εμπορικό ρόλο του πανηγυριού
Το πανηγύρι της Μεσσήνης ιδρύθηκε επισήμως το 1839. Για πολλές δεκαετίες από τότε, ήταν η ευκαιρία των ντόπιων κτηνοτρόφων να πουλήσουν τα άλογα, τα μουλάρια ή τα γαϊδούρια τους, αιγοπρόβατα, κότες και γαλοπούλες για το χριστουγεννιάτικο τραπέζι. Νοικοκύρηδες από ολόκληρη τη Μεσσηνία έκαναν, παράλληλα, εδώ τις αγορές τους σε προικιά και ρούχα, παπούτσια και χαλκώματα, παπλώματα και γεωργικά εργαλεία.
«Η περίοδος του πανηγυριού συμπίπτει με την ολοκλήρωση της συγκομιδής των σύκων και της σταφίδας», προσθέτει η Παναγιώτα Σκιαδά, από την Ανάληψη, που έρχεται από παιδί για προσκύνημα στην Εικόνα και αγορές στο πανηγύρι. «Οι παλιότεροι διέθεταν εδώ τα προϊόντα τους και με τα χρήματα αγόραζαν όσα άλλα χρειάζονταν. Κάποτε είχε πολύ εμπόριο. Σήμερα, ούτε εισοδήματα έχουμε ούτε άμεση ανάγκη για αγορές».
«Το παζάρι έχει αλλάξει», μου λέει η διπλανή της. «Παλιά έρχονταν όλα τα χωριά για να ψωνίσουν. Τώρα είναι μικρότερο, ίσως να είναι και ακριβά τα ενοίκια. Δεν υπάρχει ο ενθουσιασμός που υπήρχε, ούτε για αγορές, ούτε για το προσκύνημα της Εικόνας. Ήρθαν και οι συγκοινωνίες και δεν είναι η λιτανεία όπως παλιά».
Στις περίπου εξακόσιες παράγκες που έχουν στηθεί στο παζάρι, τα προϊόντα εξακολουθούν να είναι ρούχα και παπούτσια, σκεύη και εργαλεία. Έχουν πάψει, όμως, προ πολλού να είναι χειροποίητα. Τα περισσότερα είδη είναι «Made in China», σε τιμές χαμηλές. Έμποροι από όλη την Ελλάδα ενοικιάζουν παράγκες κατά τη διάρκεια του παζαριού.
Ο Νίκος Τσεκούρας, έμπορος από την Αθήνα, έρχεται στη Μεσσήνη εδώ και 12 χρόνια. Ο πατέρας του δεν έχει χάσει χρονιά τα τελευταία 40 χρόνια. Γυρίζουν πανηγύρια σε όλη τη χώρα πουλώντας ρούχα.
«Στην Τρίπολη ψιλοδουλέψαμε», μου λέει. «Στη Σπάρτη κάτι έγινε. Στην ορεινή Κορινθία πέσαμε πολύ. Εδώ, είναι ακόμη νωρίς, αλλά φοβόμαστε. Ο κόσμος δεν έχει λεφτά. Ήδη από πέρυσι έχει πέσει πολύ η κίνηση. Δεν αγοράζουν. Είναι κι ο καιρός φέτος, που δεν ευνοεί. Ελπίζουμε να σταματήσει γρήγορα η βροχή».
Προς περίπου 500 ευρώ ενοικιάζεται η κάθε παράγκα από το Δήμο Μεσσήνης. Ίδιες τιμές με πέρυσι. Χθες, πάντως, πολλές ήταν κενές. Οι περισσότεροι έμποροι είναι στο πανηγύρι στο Γύθειο.
«Δεν είναι ακριβό το ενοίκιο», μου λέει ένας έμπορος λευκών ειδών. «Δεν είναι αυτό που μας πειράζει, αλλά ότι δεν έχουμε δουλειά. Αν είχαμε δουλειά, χαλάλι τα λεφτά για την παράγκα. Ο κόσμος, όμως, δεν πλησιάζει».
Ο Παναγιώτης Τσοραμικίνι και ο Βαγγέλης Χασμουκάρ έρχονται εδώ και δεκαοκτώ χρόνια στη Μεσσήνη από τα Μέγαρα. Πουλάνε διάφορα οικόσιτα πουλιά, κότες, γαλοπούλες, χήνες.
«Δεν είναι μόνο φέτος, αλλά τα τελευταία δύο – τρία χρόνια που δεν ψωνίζει ο κόσμος», μου λένε. «Είναι η κρίση, ο κόσμος δεν έχει λεφτά, δεν ξέρει τι θα γίνει αύριο, είναι απογοητευμένος. Για όλους είναι δύσκολα τα πράγματα και θα γίνουν ακόμη δυσκολότερα».
«Παλιά», λέει ο Παναγιώτης Τσοραμικίνι, «ξεμέναμε από εμπόρευμα. Σήμερα, ο κόσμος δεν αγοράζει πουλιά. Άντε να πάρουν κανένα κοτόπουλο, τα περισσότερα μας μένουν κι ας ξεκινάνε από 2,50 ευρώ».
Στο οικόπεδο που είναι συγκεντρωμένα τα προς πώληση άλογα, στην είσοδο της Μεσσήνης, οι έμποροι δεν είναι τόσο απαισιόδοξοι. Ο Γιώργος Διονυσόπουλος, Μεσσήνιος, και ο Ρούσλαν Ιβανόφ από τη Βουλγαρία, μου παρουσιάζουν τα άλογά τους και μου λένε πως «παρά την κρίση, ο κόσμος παίρνει άλογα. Όχι τόσα όσα πριν κάποιες δεκαετίες –τότε έπαιρναν και μουλάρια, γαϊδούρια, τα ήθελαν για τη δουλειά- αλλά αγοράζουν. Σήμερα παίρνουν κυρίως άλογα, για να τα καβαλάνε και για ομορφιά».
Από 1.000 ευρώ βρίσκεις άλογο, μέχρι 4.000-5.000, ανάλογα με την ηλικία, τη φυλή και την κατάσταση του ζώου. Πολλοί Μεσσήνιοι έχουν συγκεντρωθεί και τα θαυμάζουν.
Πίσω στο μετόχι, η Εικόνα της Παναγίας έχει φτάσει και πιστοί σπεύδουν να την προσκυνήσουν. Τσιγγανάκια πουλάνε κεριά, στην είσοδο του ναού.
«Έρχομαι κάθε χρόνο για προσκύνημα, εδώ και σαράντα τρία χρόνια», μου λέει ο Ιωάννα Βλαχογιάννη από την Καλαμάτα. «Είναι θαυματουργή η Εικόνα. Έρχεται ο κόσμος, προσκυνά και ελπίζει».
«Η Εικόνα ποτέ δε μας έχει απογοητεύσει», σημειώνει η κα Μαρία, που ήρθε από την Αθήνα. «Αντιθέτως, εμείς την απογοητεύουμε. Εμείς είμαστε άπιστοι. Πιστεύουμε όποτε μας έρθει».
Ξαναβρίσκω την Παναγιώτα Σκιαδά. «Από τα πρώτα χρόνια μετά τον πόλεμο, μικρό κορίτσι, έρχομαι ανελλιπώς να προσκυνήσω τη χάρη Της. Από παιδί συμμετείχα στη λιτανεία. Θυμάμαι τη γιαγιά μου να προσέχει τα σημάδια, να βλέπει τα άστρα για να καταλάβει πότε είναι η ώρα να ακολουθήσουμε».
Μου διηγείται για κάποια φορά, πριν δεκαετίες, που τους «γέλασε η Πούλια» και δεν ήρθαν στην ώρα τους, για τους Μεσσήνιους που άλλοτε πρόσμεναν την κάθοδο της Εικόνας, ως το μεγάλο γεγονός της χρονιάς.
«Ο κόσμος εξακολουθεί να έρχεται, αλλά δεν είναι η προσμονή όπως κάποτε», συνεχίζει. «Η Παναγία ποτέ δεν έπαψε να είναι θαυματουργή και ακούει αυτούς που την προσκυνούν με πίστη».
Μου θυμίζει πως η Εικόνα ήταν, άλλωστε, που έσωσε την περιοχή μας από μια μεγάλη επιδημία. Αναφέρεται στο θρύλο, σύμφωνα με τον οποίο, τον 17ο αιώνα, η Θαυματουργή Εικόνα της Παναγίας Βουλκανιώτισσας περιόδευσε για πρώτη φορά στα χωριά που, εκείνη την εποχή, είχαν πληγεί από φοβερό λοιμό. Θαυματουργικά, όπου κι αν πήγαινε η Εικόνα, ο λοιμός έπαυε.
Στην εποχή μας, δύσκολα πιστεύουμε σε θρύλους. Φαίνεται, όμως, πως δεν είναι λίγοι εκείνοι που ευελπιστούν σε ένα θαύμα. «Η Παναγία είναι το στήριγμά μας, μόνο αυτή μας έμεινε», μου λέει ένας προσκυνητής. Ανάβει τα κεριά του, προσκυνά και προσεύχεται. Έπειτα, βγαίνει στα διαμορφωμένα σκεπαστά δρομάκια με τις παράγκες. Γύρω από το ναό, υλικά αγαθά σε αφθονία και ποικιλία. Ό,τι μπορείς να φανταστείς, από κάλτσες και κοσμήματα, μέχρι κούκλες και λουκουμάδες. Το παζάρι μπορεί να έχει χάσει τον αλλοτινό σκοπό του, αλλά διατηρεί την πολύχρωμη γοητεία του.
Της Γεωργίας Οικονομοπούλου
Πηγή: www.tharrosnews.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου