Ιδιοκατασκευές

Η τάση, που έγινε ανάγκη

Η οικοδομική παλέτα γίνεται τραπέζι του καφέ. Η «κουλούρα» καλωδίων της ΔΕΗ πολυθρόνα. Τα παλιά ρούχα ανακυκλώνονται και ανανεώνουν ιδιότυπα την γκαρνταρόμπα. Παλιά αντικείμενα αποκτούν νέες χρήσεις. Οι ραπτομηχανές ξαναμπαίνουν στην καθημερινότητα των νοικοκυριών και το πλέξιμο με βελόνες επανανακαλύπτεται από τη νέα γενιά. Τίποτα δεν πάει χαμένο. Η χαρά της δημιουργίας και, κυρίως, η ανάγκη αυτάρκειας εν καιρώ κρίσης, ωθούν όλο και περισσότερους Μεσσήνιους στο «φτιαξ’ το μόνος σου». Παράλληλα, αντικείμενα φτιαγμένα από ανακυκλωμένα ή ταπεινά υλικά, έχουν αρχίσει να τοποθετούνται προς πώληση στις βιτρίνες καταστημάτων της πόλης. Αντικείμενα που, στις πρότερες εποχές της υπερκατανάλωσης και της νεοπλουτίστικης αισθητικής, θα αντιμετωπίζονταν με απαξία, επανεκτιμώνται. Η τάση του DΙΥ άργησε να υιοθετηθεί στην Ελλάδα, τώρα όμως ήρθε για να μείνει, μάλιστα εξ ανάγκης.

«Τέλος το νεοπλουτίστικο και το χλιδάτο»

Στο κατάστημα «oikos sari» ένα κυλιόμενο τραπέζι- παλέτα σε έντονα χρώματα μου τράβηξε την προσοχή. Οι γύψινες ροζέτες που παλιότερα τοποθετούνταν στο ταβάνι έχουν μετατραπεί σε διακοσμητικά τοίχου. Άχρηστα μέχρι πρότινος ρολά από χαρτόνι, φτιάχνουν ένα εντυπωσιακό παραβάν. Το design έχει εδώ και χρόνια ανακαλύψει τη γοητεία των παλιών αντικειμένων σε νέες χρήσεις. Να, που την ανακαλύπτει και η Καλαμάτα.

Η Βίλλυ Σαρρή, ιδιοκτήτρια του καταστήματος, μου λέει πως η ίδια φτιάχνει αρκετά από τα αντικείμενα στο χώρο της. Η πρώτη επαφή της με την ανακύκλωση ήταν στην προπέρσινη σχετική εκδήλωση του Δήμου στον πεζόδρομο της Αριστομένους. Αμέσως την κέρδισε.   

«Πάντα μου άρεσε η ζωγραφική, γενικά πιάνουν τα χέρια μου, οπότε μπήκα στο τριπάκι της ανακύκλωσης, των επίπλων και στις κατασκευές αντικειμένων από ανακυκλώσιμα υλικά», σημειώνει. «Είδα ότι έχει πολύ ενδιαφέρον, ενθουσιάστηκα. Μου άρεσε πάρα πολύ. Άρχισα να εκτιμώ πράγματα που μέχρι τότε τα πετούσαμε».

«Μέσα από την ανακύκλωση, άρχισα να παρατηρώ περισσότερο τα αντικείμενα και τα υλικά γύρω μου. Κατάλαβα ότι έδινα αξία σε πράγματα, που μπορεί πριν να τα προσπερνούσα. Για παράδειγμα, παλαιότερα, την παλέτα μπορεί να την έβλεπα στα σκουπίδια και ούτε καν να σκεφτόμουν τις εναλλακτικές χρήσεις της. Έγινε όμως ένα πολύ ξεχωριστό τραπέζι». 

Ευαισθησία και καλλιτεχνική διάθεση πρέπει να συνδυάζονται για την ιδιοκατασκευή, λέει η κα Σαρρή.

«Επίσης, μια διάθεση να περάσεις το μήνυμα ότι “τέλος το νεοπλουτίστικο και το χλιδάτο”. Να εκτιμάς τα πράγματα κάπως αλλιώς και όχι μόνο με το χρήμα. Γι’ αυτό προσπαθώ και στο μαγαζί να φέρνω τέτοια κομμάτια, να δίνω την ευκαιρία στο κοινό να τα δει και να τα εκτιμήσει με άλλο μάτι».

Η ίδια παρατηρεί πως η ανταπόκριση του κόσμου σταδιακά αυξάνει.

«Στο εξωτερικό το κίνημα αυτό έχει ξεκινήσει από παλιά. Στην Ελλάδα έχει έρθει τα τελευταία χρόνια. Θέλει δουλειά. Τώρα πιστεύω όμως –και λόγω της οικονομικής κατάστασης- ο κόσμος θα αρχίσει να εκτιμά τα παλιά του είδη και τις δυνατότητες της ανακύκλωσης. Μακάρι ο κόσμος, ειδικά τώρα, να αρχίσει να ασχολείται με τη χειροτεχνία. Εκτός από την ικανοποίηση που σου δίνει ως αποτέλεσμα, είναι και ψυχοθεραπεία», λέει η Βίλλη Σαρρή.

Οικονομία και ψυχοθεραπεία… δια χειρός

Θεραπευτικό είναι όμως και το πλέξιμο, μου λέει η Πηνελόπη Μανούσου, του επώνυμου καταστήματος με είδη πλεξίματος, που βλέπει νέους ανθρώπους να δίνουν και πάλι ζωή σε μια δεξιότητα μέχρι πριν από λίγα χρόνια ξεχασμένη. 

«Υπάρχει μεγάλη στροφή προς το πλέξιμο», σημειώνει. «Τώρα, ναι, έχει επιστρέψει ο κόσμος. Και νέα κορίτσια, αυτό μου κάνει εντύπωση. Φοιτήτριες έρχονται και ζητάνε τις συμβουλές μας, μαθαίνουν να πλέκουν. Προκειμένου να γυρίζουν στις καφετέριες –που δεν υπάρχουν και χρήματα πια για αυτή τη συνήθεια- αγοράζουν μαλλί και φτιάχνουν κασκόλ, εσάρπες, σιγά σιγά πιο περίπλοκα πλεκτά».

«Κάποια εποχή είχε υπάρξει κάμψη. Είχε σταματήσει ο κόσμος να πλέκει. Χαλούσαμε περισσότερα από εκείνα που βγάζαμε και πληρώναμε για τα έτοιμα. Ο κόσμος τώρα, νομίζω, θα βάλει μυαλό. Βλέπουμε πολλά νέα παιδιά να μαθαίνουν πλέξιμο. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια, ούτε οι μεγάλες έπλεκαν. Έρχονται και μου λένε: Έχω να πλέξω πάνω από 20 χρόνια. Και τώρα αρχίζουν πάλι από την αρχή».

«Δεν είναι μόνο ότι κάνουν οικονομία», λέει η κυρία Μανούσου, «δεν είναι μόνο ότι φτιάχνουν κάτι χρηστικό και όμορφο με τα χέρια τους και το χαίρονται, αλλά είναι και μια ψυχολογική καταφυγή. Είναι ψυχοθεραπεία. Μάλιστα, διάβαζα πρόσφατα ότι στο πλέξιμο με τις βελόνες, αυτό το τικ τικ που κάνουν είναι αγχολυτικό. Το πλέξιμο κάνει καλό ακόμα και στην καρδιά. Βοηθάει τον εγκέφαλο, ειδικά στις μεγαλύτερες ηλικίες που αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο της άνοιας. Δουλεύει ο εγκέφαλος, εξακολουθούν να μαθαίνουν κάτι, ακολουθούν συγκεκριμένα βήματα, το πλέξιμο θέλει και σκέψη. Από την άλλη, ηρεμείς με το πλέξιμο, είναι μια διέξοδος για τις σύγχρονες αγωνίες».

Σε ένα από τα παλαιότερα καταστήματα με ραπτομηχανές, ο ιδιοκτήτης μού λέει πως πράγματι υπάρχει ενδιαφέρον. Φευ, οι χαμηλές τιμές σε μηχανήματα αμφιβόλου ποιότητας έχουν στρέψει τις περισσότερες Μεσσήνιες στα πολυκαταστήματα.

«Κάποτε η ραπτομηχανή ήταν μέρος της προίκας», παρατηρεί. «Ποιος ξέρει, ίσως κάποτε ξαναγίνει περιουσία αξίας. Οι νεαρές, πάντως, δείχνουν διάθεση να κατασκευάσουν και να μεταποιήσουν μόνες τα ρούχα τους».

«Ο κόσμος καταλαβαίνει πλέον πόσο σημαντικό είναι να είσαι αυτάρκης»

Από τους πρώτους… διδάξαντες στις ιδιοκατασκευές με ανακυκλώσιμα υλικά, η ομάδα Kalamatafreespace, μέσω του project Re-Thinkπροσπαθεί να ευαισθητοποιήσει τους Μεσσήνιους στην αυτοδιαχείριση και στην αυτάρκεια.

«Πρόκειται πράγματι για τάση, η οποία όμως δεν είναι καινούρια», λέει εκ μέρους της ομάδας η Μυρτώ Φοίφα. «Το όλο ρεύμα τουDo It Yourself, των ιδιοκατασκευών, υπάρχει ήδη από τις δεκαετίες του ’60-’70. Μέσα από την πανκ φιλοσοφία διαδόθηκε ακόμα περισσότερο το ρεύμα. Μετά, με τις υπεραξίες, με τη διαφήμιση έγινε και μόδα. Συναντάμε εταιρείες, ακόμη και πολυεθνικές, που εκμεταλλεύονται την τάση. Την υποστηρίζουν, αλλά πάλι για καταναλωτικούς λόγους».

«Περισσότερο από ποτέ, σήμερα ο κόσμος έχει αρχίσει να φτιάχνει πράγματα με τα χέρια του, με υλικά που βρίσκει στο δρόμο ή φθηνά υλικά», προσθέτει. «Οι ιδιοκατασκευές εκτός από τάση έχουν γίνει ανάγκη. Η οικονομική κρίση μάς έχει χτυπήσει όλους και έχουμε αρχίσει να βλέπουμε ότι μια οικονομία που βασιζόταν μέχρι τώρα στην κατανάλωση, δεν οδηγεί πουθενά. Κατέληξε σε αδιέξοδο. Ο κόσμος καταλαβαίνει πλέον ότι είναι ανάγκη να έχει κάποια αυτάρκεια στην καθημερινότητά του. Εξαρτάται βέβαια από το πόσο συνειδητοποιημένος είναι ο καθένας».

«Η προσπάθεια να δημιουργήσει με ανακυκλώσιμα υλικά ή με επαναχρησιμοποιούμενες πρώτες ύλες, όχι μόνο τον βοηθάει οικονομικά, αλλά πιστεύω ότι αν δώσει λίγο έμφαση στη διαδικασία, επενεργεί θετικά και στο μυαλό και στη φαντασία και στη δημιουργικότητά του. Επίσης, στη σχέση του με τους άλλους. Απαιτεί συνεργατικότητα η ιδιοκατασκευή. Χρειάζεσαι βοήθεια για ένα μεγάλο αντικείμενο ή ακόμη και για μάθεις να φτιάχνεις κάτι μικρότερο. Αναγκαστικά θα ζητήσεις βοήθεια. Οι άνθρωποι έρχονται πιο κοντά».

Της Γεωργίας Οικονομοπούλου

 Πηγή: www.tharrosnews.gr